Werken in het reces: Van den Belt tomaten in de Koekoekspolder
Een hernieuwde kennismaking met de familie Van den Belt. Het was Anja van den Belt die me twee jaar terug benaderde over ARBO-problemen bij de inschakeling van jeugdig personeel. Nu was ik er opnieuw, ditmaal om mee te helpen bij het plukken en sorteren van tomaten. Ook dit keer weer tegen betaling (voor het goede doel) en natuurlijk om mijn kennis van de sector verder op te krikken. Want nergens leer je zoveel als op de werkvloer, waar het echt gebeurt, maar waar ook de regels moeten worden uitgevoerd die wij in Den Haag met zijn allen bedenken.
De Koekoekspolder (600
ha) is rond 1900 drooggelegd. Inmiddels is er al behoorlijk wat glastuinbouw.
Er is ruimte voor nog pakweg 100 hectare glas en die beginnen langzaam vol
te raken. Nagenoeg alle arbeidskrachten (in deze tijd natuurlijk veel scholieren)
komen uit de regio.
Ik meld me om zeven uur aan de Tuindersweg en ga na een kop koffie met Klaas
van den Belt de kas in om samen met een kleine dertig scholieren tomaten te
plukken. Dat gaat allemaal wel een beetje anders dan eind zestiger jaren toen
ik zelf als HBS-scholier in de vakanties tomaten plukte in Vleuten om aan
mijn zakcentjes te komen. Er is veel veranderd: de plant staat niet meer in
de grond, maar op een goot in substraat, de opbrengst per meter is veel hoger,
en het energieverbruik lager. Witte vlieg wordt bestreden met biologische
bestrijders in plaats van met chemie en op het gebied van tillen en sjouwen
is het allemaal wat makkelijker. Maar twee dingen zijn in ieder geval gebleven:
het is nog steeds gezellig in de kas (toen met Veronica, nu met Sky Radio)
en tomaten ‘geven nog steeds groen af’, dus een oud overhemd en
dunne wollen handschoenen zijn geen overbodige luxe. En de jeugd werkt nog
steeds voor muziek (toen LP’s, nu MP3), of voor een bromfiets.
Tijdens het plukken,
praat ik met Klaas over de energieprijzen, over gewasbescherming, het advies
van de Raad voor het Landelijk Gebied over de tuinbowlocaties, en de inzet
van scholieren. Mijn motie om 14- en 15-jarigen wat gemakkelijker in te kunnen
zetten in de tuinbouw wacht nog op uitvoering door Van Hoof. Na het reces
ga ik hem er maar weer eens aan herinneren. De ARBO-regels werken erg belemmerend
voor deze groep die voor de sector onmisbaar is en vaak ook de ‘kweekvijver’
vormt voor de toekomst. Het blijkt dat veel scholieren op een bepaald moment
weer in de sector terug komen; in de oogst, in de ICT of logistiek. De glastuinbouw
is nog altijd goed voor 5 directe arbeidsplaatsen plus nog eens 2-3 indirecte
werkplekken. Niet onbelangrijk dus voor de BV Nederland.
Ik word gevolgd door Ron Fresen van de NOS die opnamen maakt voor het NOS-journaal
van 24 of 31 juli. Hij filmt ook in de kantine tijdens de koffiepauze.
Aan het eind van de ochtend schakelt Anja van den Belt me in bij het sorteren van de tomaten. We praten ondertussen over de ‘papieren rompslomp’. Zij vindt het nogal meevallen, hoewel ze nog wel wat wensen heeft als het gaat om het aanleveren van gegevens richting de belastingdienst. Tegen twaalven zit het werk er op. We eten een kop soep (tomatensoep uiteraard) een een broodje en praten onder het oog van de camera nog wat na. Onder andere over de bestemming van ‘mijn loon’. Dat is de Kidz Active Foundation, een project in Tamale (Noord-Ghana). Dat moet leiden tot het oprichten van een school waar les kan worden gegeven aan kinderen die – als gevolg van de armoede – onder normale omstandigheden nooit aan onderwijs zullen toekomen. We spreken af dat we allebei een bedrag gaan overmaken naar Kidz Active (www.kidzactive.nl). Ga eens kijken op dit site. Het is de moeite waard.